Η Κυρά της Λαπήθου Ευφροσύνη Προεστού

Ηρωική μορφή της κατεχόμενης Λαπήθου. Ήταν μαία στη Λάπηθο και στα γύρω χωρία, ελληνοκυπριακά και τουρκοκυπριακά.

Υπήρξε χαρισματική προσωπικότητα με ευγενικό παρουσιαστικό, αποφασιστικότητα, αγωνιστικότητα, θέληση, ανθρωπισμό και μεγάλο πατριωτισμό.

Η εθνική της προσφορά οφείλεται στο γεγονός ότι, μετά την κατάληψη της Λαπήθου από τους Τούρκους εισβολείς, στις 6 Αυγούστου 1974, ως πραγματική μάνα, με αυτοθυσία τροφοδοτούσε και προστάτευε, με κίνδυνο της ζωής της, επί ένα μήνα ομάδα δώδεκα στρατιωτών, οι οποίοι είχαν εγκλωβιστεί στη Λάπηθο, μέσα σε σπηλιά (λαγούμι) κοντά στο σπίτι της.

Οι Τούρκοι αντιλήφθηκαν τη δράση της και την συνέλαβαν. Την βασάνισαν φρικτά και την εξευτέλισαν, σέρνοντάς την ημίγυμνη στους δρόμους της Λαπήθου. Αυτή, όμως με απαράμιλλη γενναιότητα και με τη μεγάλη ελληνική της ψυχή, υπέμεινε όλα τα μαρτύρια στάθηκε όρθια και δεν πρόδωσε τα δώδεκα παλικάρια. Οι Τούρκοι την έστησαν στο εκτελεστικό απόσπασμα, αλλά την τελευταία στιγμή την αναγνώρισε ένας Τουρκοκύπριος αξιωματικός, τον οποίο ξεγέννησε και την έσωσε!

Την φυλάκισαν στο κάστρο της Κερύνειας και ύστερα την πήραν πίσω στη Λάπηθο, απ’ όπου τελικά, την έδιωξαν μετά από οκτώ μήνες.

Έζησε στη Λευκωσία μαζί με τα παιδιά της και φιλοξενούμενη από τα δώδεκα παλικάρια που προστάτευσε, μέχρι την ημέρα του θανάτου της, στη προσφυγιά στις 17 Απριλίου 1993.